Jeuk Door Eikenprocessierups? Dit Kun Je Doen!
De eikenprocessierups zorgt voor overbelaste telefoonlijnen bij huisartsen, opschudding in Den Haag en dode huisdieren. Vooral mensen in Noord-Brabant, Drenthe en Overijssel klagen over extreme jeuk, huiduitslag en irritatie van de luchtwegen en ogen. Maar ook uit de overige provincies komen steeds meer klachten binnen. Wat weten we over deze ongewenste rups en wat te doen bij klachten?
De eikenprocessierups (Latijnse naam: Thaumetopoea processionea) is de rups van de nachtvlinder. Het diertje leeft vooral in eikenbomen waar ze ’s nachts ‘in processie’ naar de top kruipen om bladeren te eten.
Het aantal eikenprocessierupsen is sinds 1990 explosief gestegen in Nederland. Vroeger kwam de eikenprocessierups alleen in Limburg en Noord-Brabant voor, maar inmiddels geven ze in het hele land zoveel overlast dat bestrijdingsbedrijven het werk niet aankunnen. Sinds vorig jaar is sprake van een verdriedubbeling van het aantal eikenprocessierupsen. Dat blijkt uit een telling van het Kenniscentrum Eikenprocessierups.
De explosieve toename heeft drie belangrijke oorzaken:
- In de afgelopen 30 jaar zijn er veel eikenbomen aangeplant. Dit zorgt voor veel voedsel.
- De eikenprocessierups heeft weinig natuurlijke vijanden, omdat bermen – waarin andere insecten leven – worden gemaaid.
- Klimaatverandering. Het wordt steeds warmer in Nederland waardoor rupsen eerder uitkomen.
Voor welke klachten zorgt de eikenprocessierups?
De eikenprocessierups beschikt over zo’n zevenhonderdduizend – voor het oog onzichtbare – brandharen van 0,2 tot 0,3 millimeter lang. Wanneer ze zich bedreigd voelen, laten ze deze haren los. Deze zweven dan door de lucht en kunnen vervolgens op je huid of in je ogen of luchtwegen belanden. Doordat de haren weerhaken en een giftig eiwit (Thaumetopoeïne) bevatten, ontstaat er een hevige irritatie.
De volgende klachten kunnen optreden:
- Jeuk, bultjes, blaasjes of een rode huid
- Rode, gezwollen ogen
- Een loopneus
- Kriebel in de keel
- Moeite met slikken
- Ontsteking van het slijmvlies in neus, keel en luchtwegen
- Hoesten
- Kortademigheid
- Duizeligheid
- Koorts
- Overgeven
- Algehele malaise
- Allergische, levensbedreigende shock (heel zelden)
Ook als nesten van de eikenprocessierups leeg zijn, kunnen de brandharen nog 6 tot 8 jaar (!) lang voor klachten zorgen.
Leefomgeving eikenprocessierups
De eikenprocessierups komt voornamelijk voor in Zuid-Europa, maar ze worden sinds de 20ste eeuw ook steeds vaker waargenomen in West-Europa, zoals Nederland en België. In Nederland zijn ze als eerst in Limburg en Noord-Brabant gesignaleerd. Daarna in de rest van Nederland.
De naam doet vermoeden dat de eikenprocessierups alleen in eikenbomen leeft. Maar beukenbomen zijn bij de rups ook erg populair.
Hoe voorkom je problemen?
De eikenprocessierups is met geen enkel gif goed te bestrijden. De volgende tips kunnen helpen om klachten te voorkomen:
- Voorkom elk contact met de rupsen en hun nest. Ook in een oud nest kunnen nog miljarden brandharen zitten.
- Wanneer je in een gebied komt waar de eikenprocessierups voorkomt, zorg dan dat je lichaam goed bedekt is.
- Ga in een gebied waar de eikenprocessierups voorkomt niet op de grond zitten.
- Waarschuw kinderen voor het gevaar van de rups.
- Wanneer eikenprocessierupsen in je woonomgeving zijn, voorkom dan dat de haartjes je woning binnenvliegen. Maak gebruik van een hor of laat ramen en deuren liever niet wagenwijd openstaan. Heb je kinderen? Probeer zandbakken zoveel mogelijk gesloten te houden en speelgoed niet buiten te laten liggen.
Wat te doen bij klachten?
Er zijn diverse tips en hulpmiddelen die de klachten verminderen:
- Vooral niet krabben of wrijven! Dat verergert de klachten.
- Verwijder brandharen met plakband of een kledingroller
- Spoel de geïrriteerde lichaamsdelen met lauw water
- Was je kleding op 60 graden
- Last van je ogen? Spoel je ogen met lauw water. Helpt dat niet? Bel je huisarts.
- Zwellen lippen, oogleden of tong op of word je benauwd? Bel je huisarts.
- Verminder jeuk met Fagron Levomenthol, mentholpoeder of met kamfercrème.
- De klachten gaan binnen 2 weken vanzelf over
Zit je echt helemaal onder de bulten en uitslag? Raadpleeg dan je huisarts. Bij extreme gevallen kan de huisarts de onderstaande medicijnen voorschrijven:
Emla Crème 5%
Emla crème bevat twee werkzame stoffen: lidocaïne en prilocaïne. Deze stoffen verdoven de zenuwen in de huid, waardoor deze minder prikkels doorgeven. Het resultaat is een minder gevoelige huid.
Fagron Levomenthol
Fagron Levomenthol is geschikt voor de aangedane huid door bijvoorbeeld insectenbeten, brandhaartjes van de eikenprocessierups en huiduitslag. De carbomeerwatergel werkt indrogend en heeft een verkoelend en jeukstillend effect.
Aerius 5 mg
Aerius is een geneesmiddel tegen allergie waarvan u niet slaperig wordt. Dit medicijn bevat de werkzame stof desloratadine. Desloratadine behoort tot de groep geneesmiddelen die antihistaminica worden genoemd.
